به گزارش سینماپرس، در روزهای گذشته اظهارنظری از سوی پیمان جبلی، رییس سازمان صداوسیما درباره بودجه این سازمان خبرساز شده است که بودجه ۳۵ هزار میلیارد تومانی این سازمان را «کافی» نمی‌داند. این اظهارنظر که بار دیگر موضوع تامین منابع مالی و نحوه هزینه‌کرد آن را در رسانه ملی به صدر اخبار کشاند، در حالی مطرح شد که طی سال‌های اخیر پرسش‌های جدی درباره شفافیت مالی و عملکرد این رسانه همچنان مطرح است.

روشن است که بودجه ۳۵ هزار میلیارد تومانی برای یک سازمان رسانه‌ای رقم بسیار بزرگی است؛ به‌خصوص که این اعتبار از محل درآمدهای عمومی، مالیات و خلاصه درآمد متعلق به مردم ایران تامین می‌شود. حال در شرایطی که رییس رسانه ملی تاکید دارد «چه بسا این رقم ناکافی باشد»، پرسش‌هایی اساسی درباره نحوه هزینه‌کرد این بودجه مطرح است. آیا واقعا بودجه فعلی سازمان صداوسیما به ارائه تولید محتوای باکیفیت و مطابق با نیاز و سلیقه مخاطبان تلویزیون منجر شده است؟

شفافیت مالی؛ یک مطالبه اساسی

سوابق رسانه‌ای موضوع می‌گوید تاکنون گزارشی رسمی از سوی سازمان صداوسیما درباره نحوه تخصیص و جزییات مصرف این منابع مالی منتشر نشده و مشخص نیست چه میزان از این بودجه صرف تولیدات رسانه‌ای شده و چه میزان به سایر هزینه‌های اداری، جاری یا فنی اختصاص یافته است؛ این در حالی است که انتظار می‌رود رسانه‌ای که عنوان «ملی» را یدک می‌کشد و ردیف بودجه‌ای قابل توجهی دارد، عملکرد مالی خود را به صورت شفاف و قابل پیگیری برای مردم گزارش کند.

مقایسه سازمان صداوسیما با رسانه‌های دولتی برخی کشورهای توسعه‌یافته اروپایی، خلاء صداوسیما در شفافیت مالی را آشکار می‌کند. بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی دولتی، همه‌ساله گزارش‌های مفصلی از منابع درآمدی و نحوه هزینه‌کرد بودجه خود منتشر می‌کنند که در دسترس عموم قرار دارد. این گزارش‌ها جزییات هزینه‌های مربوط به تولیدات، حقوق و دستمزد، پروژه‌های علمی، عمرانی و... را شرح می‌دهند و پاسخگوی مخاطبان و ذی‌نفعان‌اند. در برخی موارد حتی مجموع حقوق سالانه سلبریتی‌های پردرآمد رسانه نیز آمده است.

برای درک بهتر میزان شفافیت در مصرف بودجه سازمان‌ها، شاید نگاهی به حوزه پرطرفدار دیگر یعنی فوتبال حرفه‌ای جالب باشد. این روزها که بحث‌ها درباره هزینه‌کرد دو باشگاه بزرگ پایتخت، بالا گرفته و رسانه‌ها از هزینه بین ۱/۵ تا ۲ هزار میلیارد تومانی هرکدام از دو باشگاه استقلال و پرسپولیس می‌نویسند، تقریبا بخش زیادی از جزییات دستمزد بازیکنان این باشگاه‌ها منتشر شده و علاقمندان می‌دانند فلان مدافع چند میلیارد تومان قرارداد بسته و فلان بازیکن خارجی با چه هزینه‌ای به ایران آمده است. همین شفافیت نسبی ـ و البته غیررسمی ـ در سازمان صداوسیما که با بودجه‌ای بیش از ۱۰ برابر این ارقام فعالیت می‌کند و از قضا در برنامه‌های ورزشی خود به هزینه‌کرد این دو باشگاه معترض است، وجود ندارد.

ابهام در تناسب هزینه باکیفیت

از جمله انتقاداتی که درباره عملکرد مالی سازمان صداوسیما مطرح می‌شود، تناسب میان حجم هزینه‌های انجام‌شده و کیفیت تولیدات رسانه‌ای است. چنانچه بر اساس آنچه از آمارهای نظرسنجی بعضا استخراج می‌شود، طیفی از مخاطبان معتقدند حجم قابل توجهی از محصولات تلویزیونی، در سطح مطلوب کیفی قرار ندارند و جذابیتی متوازن با بودجه‌های اختصاص‌یافته ارائه نمی‌شود.

اگرچه طی روزهای اخیر گزارشی از شمار پروژه‌های نمایشی در حال تولید رسانه ملی منتشر شده و مشخص است که شمار قابل توجهی از آن‌ها را محصولات پرهزینه تاریخی تشکیل می‌دهد، اما درباره این آثار نیز مسئله کیفیت همچنان محل بحث است. در این زمینه می‌توان به سریال «مهمان‌کشی» اشاره کرد که به‌تازگی روی آنتن رفت، ولی مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت. نمونه‌هایی از این دست که البته بیش از این حرف‌هاست، باعث شده تردید درباره اثربخشی و مدیریت مالی پروژه‌های تولیدی صداوسیما بیشتر شود.

بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر قرار است بودجه هنگفتی صرف تولید شود، انتظار می‌رود کیفیت و جذابیت محصولات رسانه‌ای نیز به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد و افزایش بودجه، مسئولیتی مضاعف برای بهبود کیفیت تولیدات و شفاف‌سازی مصرف منابع ایجاد می‌کند. این در حالی است که به نظر می‌رسد تاثیر روند افزایشی بودجه صداوسیما در سال‌های اخیر به قدر کافی در خروجی‌های این رسانه مشاهده نمی‌شود.

*ایسنا